ئامادهكردنى :بهشدار عهلی
پرسیار/سهرهتا دهپرسین وهزعیهتى سیاسى عیراق چۆن ههڵدهسهنگینى دوایه نهمانى رژیمى بهعس؟
وهڵام: رِاسته عیَراق لهدهست دیكتاتۆریهتى بهعسى ناسیونالیست رِزگارى بوو بهڵام لهسایهى ئهمریكا و هیَزه ئیسلامیه شیعه وسونهكاندا دووچارى شهرِ و تیرۆریزمیَك بوه كه هیچى له دیكتاتۆریهتى بهعس كهمتر نىیه.زیاتر له نیوملیۆن كوژرا و ملیۆنهها قوربانى تیرۆر و شهرِى شیعه وسونه و ئاواره و نائهمنى و برسیهتى و بیَكارى و هتد.. ئهمانه رِوخسارى مهدهنیهت وژیانى لهعیَراقدا بهیهكجارى سرِیوهتهوه. لهسایهى سیاسهتهكانى ئهمریكا و دهسهلاتى تایفى و مهزههبى ئیَستاى عیَراقدا ئایندهیهكى تاریكى سیاسى و ئابورى و كۆمهڵایهتى بهسهر خهڵكدا سهڵیَنراوه.
نهخشهى ئهمریكا بۆ دروستكردنهوهى دهولهتى عیراق دواى رِوخانى بهعس و نهمانى پهیكهرهى دهوڵهتى عیراق دهرگاى بهسهر ئهم شهرِه تایفهگهریهدا خستهسهرپشت كاتیَك ئهوهى پێى دهڵیَن پرۆسهى سیاسى و دامهزراندنهوهى دهولهتى عیراق و دانانى دهستور و حكومهت له عیَراقدا لهسهر بنهماى دابهشكردنى سههمهكان به پێى شیعه و سونه بهرِیَوهچوو. ئهمه لهپاڵ بوونى هیَزى داگیركارى ئهمریكادا عیَراقى كردۆته مهیدانى شهرِى تیرۆریستانى ئهلقاعیده و سونه لهبهرامبهر ئهمریكاو هیَزهكانى شیعهدا. سونهكان و ڵاشماوهكانى بهعس شهرِ لهسهر بهشه دهسهڵاتى زیاترى خۆیان و گیَرِانهوهى دهسهڵاتى پیَشوویان و لهم پیناوهدا بهشیكیان بونهته هاوكار و هاوپهیمانى ئهلقاعیده و بهشیكى تریشیان له رِیَگهىپچرِینى بهشى زیاتر له حكومهتى مهركهزیدا دریَژه بهفشار وكارى تیرۆریستانهیان دهدهن. لهبهرامبهریشدا میلیشیاكانى هاوپهیمانیتى شیعه له رِیگاى تیرۆرهوه سونهكان قهتل و عام دهكهن و له حكومهتیشدا باڵادهستى خۆیان دهڵاریَزن و به پاڵپشتى تهواوى عهسكهرى و سیاسى ئیران خهریكى یهكلاكردنهوهى باڵادهسهڵاتى شیعهن له ناوچهكهدا.
ههربۆیه ئیستا شهرِى مهزههبى نیوان شیعه و سونه لهعیَراقدا لهسهر دهسهڵات تیكهل بوه به شهرِیَكى ستراتیژى ترى نیوان ئیران و حكومهته ناسیونالستیه عهرهبیه سونهكانى ناوچهى رۆژهههڵاتى ناوهراست لهلایهك و شهرِى نیوان توندرِهوهكانى سونه و شیعه لهگهل ئهمریكادا لهلایهكى ترهوه و ئایندهیهكى نادیارى داوه به كۆتایى هاتنى ئهم شهرِه مهزههبیه و ههردوو لا و ههردوو جهبههكه كۆمهڵگاى عیَراقیان نوقمى سیناریۆیهكى رِهش و كۆنهپهرستانه كردوه و خهڵكى عیراق باجى شهرِى باڵادهست بوونى هیَزهكانى شیعه وسونه دهداتهوه و بهبێ دهست كۆتاكردنى ئهم هیَزانه و كۆتایى هینان بهداگیركارى ئهمریكا ودامهزاندنى دهسهڵاتیكى مۆدیرن و سكۆلار ئهم كۆمهڵگایه ئارامى و ئهمنیهت بهخۆیهوه نابینێ و لهم كوشتار و تیرۆریزمهى شیعه وسونه رِزگاریان نابیَ
پرسیار/جیابوونهوهى كوردستان و دامهزراندنى دهوڵهتیكى سهربهخۆ بۆ خهلكى كوردستان لهم كات و ساتهدا تا چهند ئیمكانى ههیه؟
وهڵام: ئاشكرایه سهربهخۆیى كوردستان رِیَگایهكى دژواره و دوژمنى زۆره. بهلام بهبهراورد لهگهل رِیَگاى مانهوه له عیراقدا و كهوتنه دواى سیاسهتهكانى ئهمریكا و شهرِى یهكیَتى وپارتى لهسهر بهشه دهسهلاتى”فیدرالیاندا رِیَگایهكه كه ئایندهى ههیه و كهمتر قوربانى بێ ئاكامى دهبیَت. ئهمریكا لهمهوقعیهتیَكدایه له عیَراق فشارى ههموو هیَزه ناوخۆیهكان قبوڵ دهكات تاكو ناچار بهرِاكردن نهبیَت. داواى خهلكى كوردستان بۆ سهربهخۆیى و بهریَخستنى حهرهكهتیكى سیاسى بۆ بهرپاكردنى رفراندۆم دهتوانیَت ئهم فشاره دابنیَت و بهتایبهت كاتیَك كهپشتیوانیهكى نیودهولهتیشى ههبیَت. پشتیوانى نیودهولهتى لهئیستادا كه كوردستان پاشكۆى عیراق بیَت ئیمكانى نى یه و ههرداوایهكى فیدرالى و 140 وهك كیَشهى ناوخۆى خهلكى عیراق سهیرى دهكهن ولایهنگرى بۆ پهیدانابیَت.بهڵام لهكاتیكدا جیابونهوهى كوردستان وهك ریگاچارهیهك كه خهلكى كوردستان دهیهویت بههۆیهوه له بهڵاى شهرِى عیراق رِزگارى بیَت بیگومان پشتیوانى سیاسى و نیودهولهتى بۆ خۆى رِادهكیَشێ. سهركوتكردنى حهرهكهتیكى سیاسى رفراندۆم بۆسهربهخۆیى كوردستان كه پشتیوانى وبهشدارى زۆربهى خهلكى كوردستانى لهپشت بیَت سهنگ و قورساییهكى له ساحهى سیاسى عیراقدا دهبیَت و لهناوخۆى عیراقدا كه شیعه وسونه تواناى سهركوتیان نابیَت و هیَرشى توركیا وئیرانیش كاریَكى ئاسان نى یه لهم ههلومهرجهدا.توركیایهك كه داواى چونه پهرلهمانى ئهوروڵا دهكا و ئیرانیش كه سزاى ئهنجومهنى ئاسایشى بۆ بهرنامهى ئهتۆمى لهسهره. بهلام كاتیَ ئهم فرسهته لهدهست بدریَت و كوردستان رِۆبچیَته ناو شهرِى قهومى وتایفى عیراقهوه ئهوكات دهخالهتى دهولهتهكانى ناوچهكه رِیَگهى جیابونهوهى كوردستان سهدقات ناههمواردهكا و ئیمكانى سهركوت وباڵادهستى توركیا وئیران بۆ جیابونهوهى كوردستان مسۆگهر دهبیَت. ههربۆیه ئیَستا ههلومهرجى گونجاو و لهباره بۆ هاتنهمهیدانى ئیرادهى خهلكى كوردستان بۆ سهربهخۆكردنى كوردستان و رِیَگهنهدان بهسهڵاندنى دریژهپیدانى بهدیلى شكست خواردوى فیدرالیزم و قوربانى كردنى ژیان وچارهنوسى چهند نهوهى ترى كوردستان. ئیَمهپیویسته له ناوهوه دهرهوهى كوردستان ئهم بزوتنهوه سهربهخۆ جهماوهریه بۆ رفراندۆم بۆسهربهخۆیى كوردستان رِیَك بخهین و لهههموو شار و ووڵاتهكان كۆمیتهكانى رفراندۆم بۆسهربهخۆیى كوردستان پیك بهیَنین و سهرتاسهرى بكهینهوه و پشتیوانى سیاسى ونیونهتهوهیى بۆ راكیَشین و لهم بوارهدا ئیَمه خاوهنى تهجروبهی گرنگى كهمپینى رفراندۆم بۆسهربهخۆیى كوردستانین كه لهچهند ساڵى رِابردوودا ماتریال و زهمینهى بۆ دهستڵیكردنى ئهم كاره فهراههم كردوه و و سهرخستنیشى بهنده به هاتنه مهیدانى ئیرادهى خهلكى كوردستانهوه بۆ بهدهستهوه گرتنى چارهنوسى سیاسى خۆى و دهرهیَنانى له كۆنترۆلى حزبه دهسهلاتدارهكانهوه.ئهمرِۆ هاتنه مهیدان بۆ رفراندۆم بۆ سهربهخۆیى هیَندهى ئاو و كارهبا و سوتهمهنى بۆ خهلكى كوردستانپیَویسته.نارهزایهتیهكانى ئیستا دهبیَت بكریَته سهرتاى ئهم رِیَگایه و شیعارى نا بۆ ڵاشكۆیهتى وهزعیهتى شهرِ وتیرۆریزمى عیَراق و بهڵآ بۆ رفراندۆم بۆ سهربهخۆیى كوردستان بهرزكهینهوه.
پرسیار/بنهكانى جیابوونهوهى كوردستان به بروایى تۆوه له چیهوه سهرچاوهى گرتووه؟
وهڵام: كوردستان ماوهى 16 ساڵه له وهزعیهتیَكى دیفاكتۆدا دهژى و بهعهمهلى له عیَراق جیایه و ئیستا لهبارى سیاسى وكۆمهڵایهتى و وهزعى ئهمنى و زۆر رِووى تر له عیَراق جیاوازه و دوو كۆمهڵگهى جیان لهیهكتر ههربۆیه ئهمه بنهماى جیابونهوهى كوردستانه و پیویسته بهرِهسمى و شهرعیهتى نیودهوڵهتى كوردستان وهك دهوڵهتى سهربهخۆ بناسریَت. ئهوهى رِیَگاى لهم جیابونهوهیه گرتوه ڵاشكۆیهتى یهكیتى وڵارتى بۆ سیاسهتهكانى ئهمریكایه كه له ژیرناوى فیدرالیدا كوردستانیان كردۆته پاشكۆى وهزعى عیَراق و بهزۆر و بهپیچهوانهى خواستى لهسهدا 99% خهلكى كوردستان ئهم ئیلحاقكردنهوهیان سهپاندوه.
بوونى دهسهلاتیكى ناسیونالیستى وئیسلامى سونهو شیعه لهمهركهزدا دهولهتى عیراقى به ناسنامهى عهرهبى وئیسلامى ناساندوه وكاربۆ دامهزراندنهوهى ئهم دهسهڵاته شۆڤینیستیه عهرهبیه و ئهمجاره تیَكهڵاو لهگهل كۆنهڵهرستى ئیسلامیشدا،خهلكى كوردستان به پێی ئهم پیَناسه و سیاسهتهكانى ئهم حكومهت و دهستوره عیَراقیه دهبنه پلهدوو و لهسبهینێى بههیَزبونیدا ههمان حهملهى ئهنفال و كوشتارى خهلكى كوردستان وژیردهستهكردنى خهلكى كوردستان دهست ڵیَدهكهنهوه.
هاوكات ئیَستا عیَراق لهسایهى ئهمریكا و هیَزه ئیسلامیه شیعه وسونهكاندا دووچارى شهرِ و تیرۆریزمیَك بوه كه ئهحزابى دهسهڵاتدارى ناسیونالیزمى كورد لهپیَناو بهرژهوهندى وبهشى خۆیان له دهسهلات وداهاتى عیَراق كوردستانیان بهزۆر لكاندۆتهوه بهو وهزعهى عیَراقهوه و ئهمه خهتهرى پهلكیَشانى تیرۆریزمى ئیسلامى و بونه قوربانى و بهشیَ له شهرِى ئهمریكا و ئیسلامى سونهى هیَناوهته سهر كوردستان . لهم پیناوهشدا ڵیَشمهرگهیان ناردۆته ئهو مهیدانانهى ئهم شهرِانهوه و ئیستا پریشكى ئهم ئاگرهی شهرِ و تیرۆریزمهش بهر خهلكى كوردستان كهوتوه.
ههربۆیه مانهوه لهعیراقدا بۆ خهلكى كوردستان له هیچ باریكى سیاسى و كۆمهڵایهتى وئهمنی و ئایندهى ڵاراستنى مافهكانیهوه بهقازانج نى یه و بگره ههرِهشهیهكه لهسهر ئهو وهزعیهته دیفاكتۆیهش كه لهم 16 ساڵهدا هاتۆته ئارا.
بهپێی ئهم خاڵانهى سهرهوه خهلكى كوردستان مانهوهى لهعیَراقدا بهزیانى ئاینده ومافهكانى تهواو دهبیَت و ههربۆیه رِیَگاى دروستى جیابوهنهوه له عیراق وپیكهینانى دهولهتى سهربهخۆیه له كوردستان.
پرسیار/بهلاَم وهكو ئاگادارین ولاَتانى ناوچهكه بهردهوام له ههرهشه دان و دامهزراندنى ئهو دهوڵهتهیان پىَ قبوڵنیه ,ئهو ولاَتانه لهم وهزعیهتهدا تا چهند كاریگهرییان ههیه؟
وهڵام: توركیا ئیستا ههرهشهى جدى یه و دهیهویَت سوود له ناكامیهكانى ئهمریكا لهعیراقدا بهینێ تاكو باڵادهستى خۆى بهسهر عیراق وناوچهكهدا بسهپێنێ. بهم پێیه رِیَگره له سهربهخۆیى كوردستان بهڵام توركیا ناتوانیَت خۆى بپیچیته شهرِ لهگهل كوردستانى سهربهخۆ لهكاتیكدا لهلایهك كیَشهى ناوخۆى قوڵتر دهكاتهوه و لهلایهكى تریشهوه دهرگاى یهكیتى ئهوروپاى لیدادهخات. ئیرانیش دهیهویَت ههموو عیراق بكاته مولكى خۆى و بۆ دهرپهراندنى ئهمریكا كاردهكات و لهئیستادا ههلویستى لهسهر كوردستانى سهربهخۆى كردۆته پاشكۆى سیاسهتى بهرامبهر به ئهمریكا و مهگهر لهحالهتى رودانى شهرى ئهمریكا و ئیراندا هیرش بكاته سهر كوردستان و لهكاتى تردا دهیهویت تهریكى بخاتهوه و ریگهبگریَت لهوهى ببیته مهركهزى هیزى ئهمریكا بهرامبهر بهئیران.
ووڵاتانى عهرهبیش لهریگاى پشتیوانى له سونهو بهعسیهكانهوه و رِاكیَشانى یهكگرتوو و ئیسلامیهكانى كوردستانهوه وهك لهكۆنگرهى قاهیرهدا بینیمان دهیانهویَت مهسهلهى دهولهتى سهربهخۆ بهرپیَبگرن.
ههركام لهم ریگریانه قابیلى لابردنن و خهلكى كوردستان پیویستى بهپشتیوانهى نیودهولهتیه بۆ خواستى رفراندۆم و سهربهخۆیى كوردستان بۆ سهركهوتن بهسهر ئهم ریگریانهدا.
پرسیار/بهردهوامى بهم شیوهیهى ئیستا چهنده كاریگهرى لهسهر گواستنهوهى تیرۆر و تۆقاندن له باشورهوه بۆ كوردستان ههیه؟
وهڵام: تهقینهوهتیرۆریستیهكانى ههولیَر و ناوچهكانى تر و بهشدارى یهكگرتوو لهگهڵ هاوپهیمانى سونه و بهعسهیهكان لهقاهیره و ههروهها ناردنى پیشمهرگه بۆ شهرى بهغداد و سامهرِا نیشانى دهدا كه بهردهوامى ئهم وهزعهى عیراق خهتهرى تیوهگلانى بۆ كوردستانیش ههیه. بهپاشكۆیهتى كوردستان بۆ وهزعى عیراق ههركام لهم سیاسهتانهى حزبه دهسهلاتدارهكان و ئیسلامى سیاسى له كوردستان خهتهرى تیرۆر له عیراقهوه بۆ كوردستان دهگویزنهوه و ریگاچارهكهى جیابونهوهى كوردستان و شكستى بهدیلى فیدرالى و شكستدانى بهدیلى ئیسلامیهكانى كوردستانه.
پرسیار/پیویسته خهڵكى كوردستان چى بكهن بۆ ئهوهى ئهنفال و كیمیاباران و سهرگهردانى دووباره نهبیَتهوه؟
وهڵام: ریگاى خهلكى كوردستان كۆتایى هینان بهم پاشكۆیهتیه بۆ وهزعى عیراق و بهرپاكردنى رفراندۆمیَكه بۆ بریاردان لهسهر جیابونهوه له عیراق. ئهنفال و كیمیاباران بهرههمى سیاسهتى شۆڤینستانهى ناسیونالیزمى عهرهبى و ههویهتى ئیسلامى و عهرهبى حكومهتى مهركهزى بوون ،ئیستا سیاسهتهكه و پیناسه و دهستورهكهى ههمان ئیسلامى وعهرهبیه و خهلكى كوردستان بهپێی ئهمانه پلهدوو وژیردهستهن و سبهینیَش كه دهسهلاتى مهركهزى بههیزبوهوه یان ههركام لهشیعه وسونه دهسهلاتى كافى ههبوو ئهو سیاسهتانه پیادهدهكهن و ههربۆیه ئهنفال و كیمیاباران لهسایهى ئهم دهسهلاتانهدا دووباره دهبنهوه.
تهنها ریگهى خهلكى كوردستان لهئیستادا بۆ دوبارهنهبونهوهى سیناریۆى تاریكى پیَشوو وه دهرچوون لهو سهرگهردانیهى ئیستا جیابونهوه و دهولهتى سهربهخۆیه. ئهمه بهدیلیكى جیاواز و دژ به بهدیلى فیدرالى حزبه دهسهلاتدارهكانه كه شكستى خۆى له دواى بهیكهر – هاملتنهوهپیادهدهكا. بهدیلى سهربهخۆیى دهبیَت بكریَته حهرهكهتیكى جهماوهرى و بهدیلیكى سیاسى كه هیَزى بهرامبهر به بهدیلى فیدرالیزمى شكست خواردووى یهكیتى وپارتى نیشان بدا. ئهمه بهشیَك لهو پلاتفۆرمهیه كه ئیَمه دهمانهویَت بۆ رزگاركردنى كوردستان لهدهسهلاتى نامهدهنى و ئایندهى نادیارى ئیستاى پیادهى بكهین و كاردهكهین بۆ كۆكردنهوهى جهماوهرى نارازى و بزوتنهوهى مهدهنى كوردستان بهدهوریدا. بهراى من سهربهخۆیى كوردستان ستراتیژى ئهو بزوتنهوه چهڵ و عهلمانى ومهدهنیهیه كه دهیهویَت ئالوگۆرى جدى لهوهزعى سیاسى و كۆمهلایهتى و ئابورى كوردستاندا بكات و دهسهلاتیكى مهدهنى دابمهزریَنین . ئهم ههنگاوهى كردنى كوردستان بهدهولهتیكى سهربهخۆ وهڵامى زۆر كیَشهى سیاسى وكۆمهڵایهتى وئابورى دهداتهوه كه ئیستا بهههلواسراوى هیلراوهتهوه و لهسایهى ئهم سهرگهردانیهدایه كه دهسهڵاتى میلیشیایى و نامهدهنى دریَژه به مانهوهى خۆى دهدات سهرهراى نارهزایهتى وئۆپۆزسیۆنیكى جهماوهرى بهرامبهرى. بهپیچهوانهوه پیكهینانى دهولهتیكى سهربهخۆى مۆدیرن و سكۆلار لهریگاى بزوتنهوهى چهپ و عهلمانى و مهدهنیهوه دهتوانیَت زۆر كیَشهى سیاسى و كۆمهلایهتى وئابورى خهلكى كوردستان چارهسهربكات. ئهم بهدیله چهپ و مۆدیرنه دهتوانیت ئازادى و خۆشگوزهرانى و پیشكهوتنى كۆمهلایهتى گهوره بۆ خهلكى كوردستان بهیَنیَت.
Add Comment