پرسیار: ئایا بەڕاستی خەڵک دەنگی بە پارتی دیموکراتی کوردستان ویەکێتی و نەوەی نوێ دایەوە بۆ دەسەڵاتدارەتیان؟ ئەمە چۆن لێکدەدەیتەوە؟
ئاسۆکمال: لە هەڵبژاردنەکانی کوردستاندا دەبینین بەشێکی ئەم خەڵکە ناڕازیە کەوتنە دوای بانگەشەی یەکێتی و پارتی و دەنگیان دایەوە بەم حزبانە. ئەم خەڵکە مامەڵە لەگەڵ واقعێکدا دەکەن کە تیایدا دەژین و دەیانەوێ هەر ڕێگایەک تاقی بکەنەوە کە بەو هیوایەن دەنگدان بەم حزبانە بە قازانجیان بێت. هەرچەند باوەڕیشیان بە حزبانە نەبێت یان خۆشخەیاڵ بن بە وەعدەکانیان. ئەمە نیشانەی ئاستی لاوازی سیاسی ئاسۆی ئەم خەڵکە ناڕازیەیە بۆ گۆڕانکاری سیاسی و کۆمەڵایەتی ،وە لەمەش زیاتر ئاکامی نەبونی ڕیز و هێزی سەربەخۆ و ناڕێکخراوی ئەم خەڵکە ناڕازیەیە، کە نەیانتوانیوە تا ئێستا لە ڕێگەی خۆپیشاندان و مانگرتن و بایکۆتەوە ئەم دەسەڵاتە بگۆڕن.
ئەم دوو حزبە لە ٣٣ ساڵی دەسەڵاتیاندا خەڵکی کوردستانیان بە دەوری خۆیاندا ڕێک خستوە لە چین و توێژی جیاجیادا. چینی دەسەڵاتدار بریتیە لە بنەماڵە سیاسیەکانی یەکێتی و پارتی کە خاوەنی هێزی چەکدار و دەزگای حکومی و کۆمپانیای نەوت و بازگانی و داهاتی کوردستان و پەیوەندی نێودەوڵەتی و ناوچەیین. بە دەوری ئەم بنەماڵە سیاسیانەدا لە هەرەمی دەسەڵاتدا ، چینی ناوەندی کاربەدەستان و خاوەن پۆستە باڵاکان و سەرمایەدارە حزبیەکان تەوەرەی بەستوە کە بڕبڕە پشتی دەزگای بەڕیوەبردنی بیرۆکراتی و سەربازی و ئابوری ئەم دوو حزبە پێک دەهێنێت. بەشێکیش لەم چینە سەرمایەدارە مام ناوەندیە کە ناڕازیە لە بەشی خۆی لە هێزی سیاسی وەک گۆڕان و نەوەی نوێ و ئیسلامیەکاندا خۆیان ڕێکخستوە و لەگەڵ دوو حزبی دەسەڵاتداردا ململانێی سیاسی و پەرلەمانی دەکەن لەسەر دابەشکردنی داهاتی کوردستان. هەرچی باقی خەڵکی کوردستان و زۆرینەکەیەتی چینی کرێکار و فەرمانبەر و مامۆستا و کاسبکار و هەژاری کۆمەڵگەیە، کە بەشێکیان ئەندامانی ئەم دوو حزبە و سەرباز و پێشمەرگەی ئەم دو حزبەن. هەر بۆیە سەرەڕای بونی ناڕەزایەتی چینی هەژاری خوارەوەی کۆمەڵگە بەڵام ئەم چینە لەچاو ئەو دوو چینەی سەرەوەدا نە ڕێکخراوە و نە هێزیكی سەربەخۆ وئاسۆیەکی سیاسی جیاوازی هەیە بۆ ڕێکخستنی کۆمەڵگەی کوردستان بە شێوازێکی تر. هەربۆیە لە هەڵبژاردن و دەنگدانەکانی هەموو ئەم ٣٣ ساڵەدا ئەو حزبە دەسەڵاتدارانە توانیویانە هێزی چینی کرێکار و فەرمانبەر و هەژاری کۆمەڵگە بەرنە سەر سندوقەکانی دەنگدان و ڕەوایەتی بدەنەوە بەو دەسەڵاتە میلیشیایی و سەرکوتگەرە بورژوازیەی هەیانە.
بەبێ گۆڕان لەم ڕیزبەندیە چیانیەتیە و گۆڕانی هاوسەنگی هێز لە نێوان چینی سەرمایەداری دەسەڵاتدار و چینی چەوساوەی ناڕێکخراودا ناتوانین بە تەبلیغات و هاندانی دژی گەندەڵی دەسەڵاتداران نەخشەی سیاسی کوردستان و سیستمی سیاسی و هەڵبژاردنی پەرلەمانی بگۆڕین.
پرسیار: پێش هەڵبژاردن، پارتی پێداگری دەکرد لەسەر پۆستی سەرۆک وەزیرانی حکومەتی هەرێم، یەکێتی یش دەیووت بەبێ من (مودیر عامێکیش) ناتوانێت دابنێت، ئایا پێت وایە دەورەیەکی تری کێشمەکیش لەسەر پێکهێنانی حکومەت ودابەشکردنی پۆستەکان بەڕێوەیە؟ ئایا ئەمە چی بەقازانجی خەڵکی هەژاری کوردستانە؟
ئاسۆکمال: بێگومان دابەشکردنەوەی پۆستەکانی حکومەتی هەرێم بەهەر شێوەیەک بێت هیچی بەپێی قازانج و بەرژەوەندی خەڵک نیە و شەڕی ئەم دوو لایەنە لەسەر پۆستەکان لە پێناو حزبەکانی خۆیاندایە، کە هەر کامەیان لە سنوری سەوزدا بێت یان زەرد خەریکی کەڵەکەی سەرمایە و سەرکوتی دەنگی ناڕازیە و لەم بارەوە هیچ جیاوازیەکیان نیە.
شەڕی دوای هەڵبژاردن وەک پێش هەڵبژاردن بەردەوام دەبێ و هەڵبژاردن هاوسەنگی هێزی نەگۆڕیوە و هیچ کام لە یەکێتی و پارتی ناتوانن حکومەتی هەرێم بێ یەکتر دروست بکەن، چونکە حکومەتی واقعی هەرێم هەمان دوو ئیدارە و دوو حکومەتی ئێستا و ٣٣ ساڵی ڕابردووی سەوز و زەردە.
لە ڕاستیدا کورسیەکانی پەرلەمان و پۆستەکانی حکومەت هەرچۆنێک ڕێکی بخەنەوە ئەم کەشتیەی دەسەڵاتی تێکشکاوی سیاسی و ئابوری هەرێمیان بەرەو پێشەوە پێ ئاراستە ناکرێ. لەو کاتەوە کە “کاپتن ئەمریکا” دەستی بەرداوە لەم ئەزمونی “فیدراڵی”یەی یەکێتی و پارتی، ئیتر ئەم کەشتیەی دەسەڵاتیان کەوتۆتە گێژاوێکەوە کە بە هیچ شێوەیەک خۆی ناگرێتەوە. نەبونی ئەم ستراتیژیە بۆ ئیدارەیەکی هاوبەشیان، کە بۆ ماوەیەک بە ڕێکەوتنی ستراتیژی ١٠ ساڵەیان بە ڕێیان کرد ، ئیتر ئێستا باڵانسی هێزی لەنێوان یەکێتی و پارتیدا تێک داوە. پارتی دەیەوێ باڵادەستی خۆی بپارێزی لە کۆنترۆڵی داهات بەپێی زۆنەکان و یەکێتیش داوای یەکسانی بونی بەشی زۆنی سەوز لەگەڵ زەردا دەکا.
هەر دوو لا دوای هەڵبژاردن درێژە بە هەمان سیاسەت و کار دەدەن کە دەتوانێ باڵانسی هێزیان بەرامبەر بە یەکتر بگۆڕێ. جا یەکێتی لەگەڵ ئێران و حکومەتی شیعەدا بۆ فشار خستنە سەر پارتی کارتی کورسیەکانی پەرلەمانی بەکار دەهێنێ و ڕێگا نادەن پارتی نەوت و گاز بفرۆشێ و پارتیش لەگەڵ تورکیا و لایەنەکانی تری حکومەتی عێراقدا یەکێتی لە قەیرانی موچە و بودجەدا دەهێڵێتەوە و چاوەڕێی هەر فرسەتێک لە عێراق و ناوچەکدا دەکا بۆ شکست پێدانی یەکێتی و ئیدارەکەی. هەڵبژاردنی عێراقیش دیسان دەبێتەوە بە خاڵێکی تر بۆ بردنە پیشەوەی ئەم کێشمەکێشەی یەکیتی و پارتی لەسەر پۆستە سیادیەکانی عێراق و گەڕان بە شوێن هاوپەیمانی عێراقی شیعە و سونەدا دژی یەکتر و لەوانەی تێکەڵاوبکرێتەوە بە دابەشکردنەوەی دەسەڵات لە کوردستاندا.
ئەمانە ناکۆکی دوو هێزە کە بەرژەوەندی هاوبەشیان لە هێشتنەوەی دەسەڵاتی حکومەتی هەرێمدا هەیە وەک سەرچاوەی هاوبەشی داهات و دەسەڵاتی میلیشیاییان و بەم ناکۆکیانەشیانەوە درێژە بە دەسەڵاتەهاوبەشەکەیان دەدەن.
پرسیار: بۆ ئەوەی کرێکاران وتوێژە چەوساوەکانی کوردستان، ماف وداواکانیان بەسەر حکومەتی ئایندەدا بسەپێنن، چی پێویستە لەسەر بزوتنەوەکانیان وهەلسوڕاوە جەماوەرییەکانیان؟
ئاسۆ کمال: ئەوەی دەتوانێ ئەم دۆخەی کوردستان بگۆڕێ گەشەکردنی ئەو بزوتنەوە ناڕەزایتیەی چینە کرێکار و فەرمابەر و هەژارەکانی کوردستانە بۆ ئاستی بزوتنەوەیەکی سیاسی و ڕیکخراو کە لەهەر شار و ناوەندێکدا لەبەرامبەر دەسەڵاتی یەکێتی و پارتیدا خۆی بە شێوازێکی سەربەخۆ ڕیکخراو و یەکگرتوو بکا و داوای سیاسی و ئابوری خۆی بەسەر ئەم دوو حزبەدا بسەپێنێ.
یەکەم؛ توێژی ڕۆشنبیری نێو ناڕەزایەتیەکان دەتوانن ئاستی سیاسی و هوشیاری دژ بەم دەسەڵاتە بەرز بکەنەوە و لەگەڵ هەر سەرکەوتنێک لە داخوازی موچە و خواستە خزمەتگوزاریەکاندا هوشیاری گشتی خەڵکی ناڕازی بەرەو بە خواستی بەرزتر بۆ گۆڕانکاری سیاسی و لابردنی ئەم سیستمە میلیشیا و گەندەڵە سەرمایەداریەی بەرن . لە ئاستی سیاسی و نوخبەی ڕۆشنبیری چینی کرێکار و هەژاری کوردستاندا پێویستە ئاڵوگۆڕی ڕیشەیی ڕوبدا و بزوتنەوەی سیاسی چەپ و کۆمۆنیستی نوێ بێتە ئاراوە کە تێکەڵاو بێت لەگەڵ ڕیزی ناڕەزایەتیەکانی جەماوەری زەحمەتکێشدا. بێگومان ئاڵوگۆڕی ڕیشەیی لە نێو کۆمۆنیست و چەپەکانی کوردستاندا پێویستە تا بتوانن لە ناڕەزاتیەکاندا دەوری کاریگەر ببینن، ئەویش بەوەی کە لە پەراوێزی و سیکتاریزمی تا ئیستایان ڕزگار بن.
دوەم ئاستی هەڵسوراوانی ناڕەزایەتیەکانە. ئەم هەڵسوڕاوانە پێویستە ببن بە ڕێکخەری ئەم بزوتنەوەیە جەماوەریە بە شێوەی جۆراوجۆری تۆڕ و ریکخراوی جەماوەری و کۆمەڵایەتی. پێویستە گۆڕانکاری لە شێوازی ڕیکخراوبونی ناڕەزایەتیەکان و سەرتاسەری بونەوەیان و دروستبونی تۆڕی ناڕەزایتیەکاندا بێتە ئارا.
سوپاس بۆ هاوڕێ جمال کۆشش بۆ ئەنجامدانی ئەم چاوپێکەوتنە لەگەڵ ڕۆژنامەی «ڕەوت» دا
Add Comment